Adet Sancısı Neden Olur ve Nasıl Geçer…

Adet sancısı diğer adıyla adet krampları, adet görmenin günlük yaşama en çok etki eden tarafıdır. Kadınların yarısından fazlası adet sırasında bu ağrıları yaşamaktadır. Ağrılar bazen hafif, bazen de şiddetli şekilde hissedilebilir. Şiddetli regl ağrısına tıp dilinde dismenore denir.

Adet sancısı neden olur?

Adet görme denen kanama, normalde bebek gelişimi için hazırlanan rahim duvarının döllenme olmaması sonucunda, vücut tarafından atılması nedeniyle oluşur. Rahim yani uterus, aslında bir kas dokusudur. İşte, bu kas dokusu iç tarafını çevreleyen yumuşak duvarı atmaya yardımcı olmak için kasılmaya başlar. Prostaglandin denen hormon, rahmin bu kasılmalarını tetikler. Prostoglandin, adet başlamadan bir-iki gün öncesinde kanda yüksek seviyelere ulaşır ve adetin ilk iki gününden sonra azalmaya başlar. Prostaglandin seviyesi ne kadar yüksek olursa, adet krampları da o kadar şiddetli yaşanır. Adet sancılarının, menstrüasyonun en başında hissedilmesinin sebebi de budur. Adet döngüsü nedeniyle hissedilen adet sancılarına primer dismenore denir.  Bunun haricinde aşağıda sıralanan tıbbi durumlar nedeniyle hissedilen adet sancıları ise sekonder dismenore olarak adlandırılır: 

• Servikal darlık: Bazı kadınlarda, rahim ağzının açıklığı, adet akışını engelleyecek kadar küçüktür. Bu küçük açıklık rahim içindeki basıncın artmasına neden olarak daha şiddetli bir ağrı yaratabilir.
• Endometriozis: Rahmi kaplayan dokunun uterusun dışına çıkarak, fallop tüpleri, yumurtalıklar veya pelvisi kaplayan diğer dokular üzerine doğru gelişip yerleşmesine denir. Çikolata kistlerinin oluşmasına neden olabilir, ağrılı adet görme yanı sıra, cinsel ilişki sırasında da ağrı hissedilebilir.
• Uterin fibroidleri: Rahim duvarında kas ve fibroz dokudan oluşan uterin fibroidleri, kanserli olmayan fakat sert ve büyük olabilen tümörlerdir. Rahim fibroidleri taşıyanlar, adet görme esnasında daha şiddetli ağrı hissedebilirler.
• Adenomyozis: Bu rahatsızlıkta rahmi kaplayan doku uterusun kas duvarlarına doğru büyümeye başlar.
• Pelvik inflamatuar hastalık: Dişi üreme organlarının bu enfeksiyonuna genellikle cinsel yolla bulaşan bakteriler neden olur.

Adet sancısı belirtileri nelerdir?

Adet krampları ve bu kramplarda birlikte gözlenebilen diğer belirtiler aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Alt karın bölgesinde yoğunlaşan sancılar.
• Adetten 1 ila 3 gün önce başlayabilen bu ağrı, adet başlangıcından 24 saat sonra en üst seviyeye ulaşır ve 2 ila 3 gün içinde azalır.
• Ağırlık hissi veren, sürekli bir ağrı (kasıklarda ya da iç bacaklarda da hissedilebilir).
• Bele yayılabilen ve uyuşukluk verebilen ağrı.

Bazı kadınlar ayrıca aşağıda yer alan semptomları da gösterirler:

• Mide bulantısı,
• Yumuşak dışkılama,
• Baş ağrısı,
• Baş dönmesi.

Kimler daha şiddetli adet görme riski altındadır?

Aşağıdaki durumlarda menstrüel kramp riski daha şiddetli gözlenebilir:

• 30 yaşından küçükler,
• Ergenliğe erken, 11 yaşında veya daha erken yaşta girenler,
• Adet döneminde ağır kanaması olanlar,
• Düzensiz adet kanaması olanlar,
• Ailede adet sancısı öyküsü olanlar,
• Sigara içenler.

Adet krampları diğer tıbbi komplikasyonlara neden olmaz, ancak okula, işe ve sosyal aktivitelere etki edebilir. Yine de, menstrüel kramplarla ilişkili bazı durumların komplikasyonları olabilir. Örneğin endometriozis, fertilite sorunlarına neden olabilir. Pelvik enflamatuar hastalık, döllenmiş bir yumurtanın uterus dışına implante olma (ektopik gebelik) riskini artırabilir .

Adet sancısı nedeniyle ne zaman doktora görünmeli?

Adet krampları her ay günlük yaşantınızı oldukça etkileyecek şekilde yoğun yaşanırsa, semptomlarınız giderek kötüleşirse veya önceden olmadığı halde 25 yaşından sonra şiddetli adet krampları yaşamaya başlarsanız, vakit geçirmeden bir uzmana başvurmanız gerekir. 

Şiddetli adet sancılarında hekim hangi testleri isteyebilir? 

Hekiminiz çok şiddetli ve giderek artan ağrılarda, altta yatan başka bir tıbbi durumun olasılığını elemek için birtakım testler isteyebilir. 

• Ultrason: Bu test rahim, fallop tüpleri ve yumurtalıklarını görüntüsünü oluşturmak için ses dalgaları kullanır.
• Diğer görüntüleme testleri: BT taraması veya MR taraması ultrasondan daha fazla ayrıntı sağlar ve doktorunuzun altta yatan koşulları teşhis etmesine yardımcı olabilir. BT, vücudunuzdaki kemik, organ ve diğer yumuşak dokuların enine kesit görüntülerini üretmek için birçok açıdan alınan X-ışını görüntülerini birleştirir. MR ise, iç yapıların ayrıntılı görüntülerini üretmek için radyo dalgalarını ve güçlü bir manyetik alanı kullanır. Her iki test de ağrısızdır.
• Laparoskopi: Genellikle menstrüel krampları teşhis etmek için gerekli olmamakla birlikte, laparoskopi endometriozis, adezyonlar, fibroidler, over kistleri ve ektopik gebelik gibi altta yatan bir durumun tespit edilmesine yardımcı olabilir. 

Adet sancısına ne iyi gelir? 

“Adet sancısı nasıl geçer?” ve “Adet sancısına ne iyi gelir?” soruları özellikle adet görmeye yeni başlayan genç kızların cevabını aradıkları sorulardır. Adet sancısını gidermek için ilaçlar ya da takviyelerle birlikte yaşam stili değişiklikleri yapılabilir. 

Adet sancısı için hangi ilaçlar kullanılır?

• Nonsteroid antienflamatuvar ilaçlar: İbuprofen ya da naproksen etken maddelerini içeren ilaçlar hem prostoglandin düzeylerini baskılar hem de ağrı hissinin giderilmesine yardımcı olur. Adetin ilk gününden itibaren doktorun önerdiği dozda kullanılabilir. Bununla beraber eğer ilaçların içerisindeki maddelerden herhangi birine karşı hassasiyetiniz varsa ya da bu ilaçlarla etkileşen başka bir tıbbi durumunuz bulunuyorsa doktora danışmanız gerekir. 
• Doğum kontrol ilaçları (Oral kontraseptifler): Oral doğum kontrol hapları, yumurtlamayı önleyen ve adet kramplarının şiddetini azaltan hormonlar içerir. Bu hormonlar ayrıca enjeksiyon, cilt yaması, kol derisinin altına yerleştirilmiş bir implant ya da vajinaya yerleştirilen esnek bir halka şeklinde de verilebilir. Bazı durumlarda rahim içi (intrauterin) cihazlar da tavsiye edilebilir.

Adet sancısına iyi gelen yaşam tarzı değişiklikleri ve evde uygulanabilecek tedaviler nelerdir?

“Regl sancısına ne iyi gelir?” sorusunun cevabını arayanlar çeşitli yaşam tarzı değişiklikleriyle ağrılarını hafifletebilirler. İstirahatin yanı sıra adet sancısına iyi gelen uygulamalar şunlardır:

• Isı uygulaması: Küveti sıcak su ile doldurup içine girmek ya da karnınızın alt tarafına koyabileceğiniz bir sıcak su torbası adet kramplarını hafifletebilir. Bununla beraber, adet sancısı için satılan bazı ısı yamalarından da fayda görebilirsiniz. 
• Düzenli egzersiz: Düzenli olarak, haftada 3 gün en az yarım saat yapılan egzersiz, beta-endorfin denen bir maddenin salınmasına yardımcı olur. Bu madde vücudun doğal ağrı kesicisidir. Bunun dışında egzersiz prostoglandinlerin daha çabuk yıkılmasını sağlayabilir. 
• Diyet takviyeleri: Bazı çalışmalar E vitamini, Omega-3 yağ asitleri, B-1 vitamini (tiamin), B-6 vitamini ve magnezyum takviyelerinin adet kramplarını azalttığını göstermiştir. 
• Stresi azaltma: Psikolojik stres altında olduğunuz zamanlarda adet kramplarınızın ve ağrılarınızın daha şiddetli olduğunu gözlemlemiş olabilirsiniz. Bu tür durumlarda meditasyon ve yogadan yararlanabilirsiniz.

Adet sancılarını azaltan alternatif tıp yöntemleri nelerdir?

Adet kramplarını tedavi etmek için alternatif tedavilerin çoğu hakkında yeterli bilimsel çalışma bulunmamakla birlikte, bu yöntemlerin bazı kişilere yardımları dokunabilir. Tüm bu yöntemlere mutlaka doktor önerisiyle başvurulması gerekir. 

• Akupunktur: Akupunktur, vücudunuzdaki stratejik noktalara çok ince iğneler sokarak çeşitli rahatsızlıkları tedavi eden bir alternatif tıp yöntemidir. Bazı çalışmalar, akupunkturun menstrüel krampları rahatlatmaya yardımcı olduğunu göstermektedir.
• Deri altı elektriksel sinir stimülasyonu (TENS): Bir TENS cihazı, içinde elektrot bulunan yapışkanlı yamaları kullanarak cilde bağlanır. Elektrotlar sinirleri uyarmak için çeşitli seviyelerde elektrik akımı sağlar. TENS, ağrı sinyalleri eşiğini yükseltir ve vücudun doğal ağrı kesicilerinin (endorfinler) salınmasını uyarır. Çalışmalarda, TENS adet krampı ağrısını hafifletmede plasebodan daha etkili bulunmuştur.
• Bitkisel ilaçlar: Piknogenol, rezene, çuha çiçeği yağı gibi bazı bitkisel ürünler, menstrüel  krampları azaltabilir.
• Akupresür (akubası): Akupunktur gibi, akupresür da vücut üzerinde belirli noktaları uyarır, ancak iğneler yerine cilt üzerinde hafif bir baskı yaparak bunu sağlar. Her ne kadar akupressür ve adet krampları ile ilgili araştırmalar sınırlı olsa da, adet sancılarını hafifletmede akupunkturun plasebodan daha etkili olabileceği gösterilmiştir.

Kaynak: MedicalPark